Trên Trái đất, hàng ngày chúng ta đều nhìn thấy Mặt
trời mọc ở hướng Đông và lặn ở hướng Tây, Mặt trời chiếu sáng Trái đất, mang
lại ánh sáng và nhiệt cho chúng ta.
Mặt trời là thiên thể trung tâm trong hệ
Mặt trời, và cũng là một hành tinh có khoảng cách gần với Trái đất của chúng ta
nhất. Khoảng cách trung bình của nó với Trái đất là 149.600.000 km, đường kính
là 1,39 triệu km, gấp 109 lần đường kính của Trái đất, thể tích gấp Trái đất
1,3 triệu lần, trọng lượng gấp 330.000 lần so với Trái đất, mật độ bình quân là
1,4 gram/cm3.
Mặt trời cũng đang tự chuyển động, chu kỳ tự chuyển
động trên vùng quỹ đạo bề mặt Mặt trời là khoảng 25 ngày, càng tiếp cận chu kỳ 2
cực thì thời gian càng dài, ở khu 2 cực là khoảng 35 ngày. Nguyên tố phong phú
nhất trên Mặt trời là Hiđro, tiếp đó là Heli, ngoài ra còn có cacbon, oxy và
các kim loại khác, gần như là giống các nguyên tố hoá học cấu tạo nên Trái đất,
chỉ khác nhau về tỉ lệ.
Mặt trời là một quả cầu lớn và rất nóng, tầng ngoài
của nó chủ yếu do 3 lớp cấu tạo thành, đó là quang cầu, sắc cầu và quầng sáng
bao quanh Mặt trời, những lớp này tạo thành bầu khí quyển của Mặt trời.
Thông thường hình tròn của Mặt trời mà chúng ta nhìn
thấy được gọi là quang cầu, nó có độ dày khoảng 500.000 m, ánh sáng Mặt trời
chói mắt chính thức là được phát ra từ tầng quang cầu này.
Sắc cầu ở bên ngoài quang cầu, là một tầng ở giữa
bầu khí quyển Mặt trời, nó có độ cao kéo dài khoảng vài triệu mét, nhiệt độ từ
vài ngàn độ C tăng lên tới vài vạn độ C. Khi xảy ra nguyệt thực toàn phần, tia
sáng mạnh phát ra từ quang cầu bị Mặt trăng che khuất, chúng ta sẽ nhìn thấy
tầng khí có màu đỏ tối này, vì vậy người ta gọi tầng này là tầng sắc cầu hay
sắc cầu.
Quầng sáng bao quanh Mặt trời là tầng ngoài cùng của bầu khí quyển Mặt
trời, tầng này có thể kéo dài bằng vài lần bán kính Mặt trời, thậm chí có lúc
còn xa hơn thế. Nó được cấu thành chủ yếu từ các nguyên tử điện ly cao và các
điện tử tự do, mật độ rất thưa thớt. Tầng trong của quầng sáng bao quanh Mặt
trời còn gọi là nội miên có nhiệt độ tới một triệu độ C.
Độ lớn và hình dạng
của quầng sáng bao quanh Mặt trời có liên quan tới các hoạt động của Mặt trời.
Mặt trời hoạt động với chu kỳ lớn, quầng sáng bao quanh Mặt trời có hình tròn,
hoạt động nhỏ. Quầng sáng bao quanh Mặt trời teo nhỏ lại ở 2 cực Mặt trời. Độ
sáng của nội miện bằng khoảng 1/1.000.000 độ sáng của quang cầu, nó bằng với
ánh sáng Mặt trăng vào các tối ngày 15, 16 âm lịch.
Trước đây khi các nhà thiên văn học quan sát các sắc
cầu thì ngoài việc quan sát ánh sáng đơn sắc thông thường, họ còn có thể quan
sát thời gian nhật thực toàn phần, còn khi quan sát quầng sáng Mặt trời thì
trước đây chỉ có thể quan sát khi nhật thực toàn phần, nhưng hiện nay có thể
dùng “máy nhật miện” để thường xuyên quan sát. Vài năm gần đây, việc quan sát
bằng vệ tinh nhân tạo đã chứng tỏ rằng khí thể quầng sáng bao quanh Mặt trời
đang không ngừng khuếch tán ra bên ngoài do nhiệt độ tăng cao, các dòng hạt
phun ra hình thành nên gió Mặt trời.
Ngoài ra, ở bên ngoài rìa Mặt trời còn có lớp khí
phát ra ánh sáng màu hồng giống như ngọn đuốc, đây gọi là tai lửa Mặt trời. Có
lúc nó phóng xạ ra với tốc độ rất lớn, có thể đạt tới tốc độ cao vài trăm ngàn
kilômét, sau đó lại rơi xuống tầng sắc cầu. Số lần xuất hiện của sắc nhĩ bằng
với hắc tử, mỗi chu kỳ khoảng 11 năm.
Bình thường chúng ta không nhìn thấy được
bằng mắt thường, chỉ có các nhà thiên văn dùng kính viễn vọng sắc cầu hoặc kính
phản ánh sáng hay khi nhật thực toàn phần thì mới có thể nhìn thấy nó được.
sotechvn
